خرما

 خرما

خرما با نام علمی Phoenix dactylifera گیاهی تک‌ لپه‌ای و گرمسیری جزو تیره نخل‌ها است که میوه‌اش خوراکی و دارای هسته‌ای سخت و پوست نازک و طعم شیرین که به شکل خوشه‌ای بزرگ از شاخه آویزان می‌گردد و برگهای آن بزرگ است.

ارتفاع نخل به ۱۰ تا ۲۰ متر یا بیشتر می‌رسد.

به میوهٔ نرسیده خرما، «خارَک» یا «خِرَک» یا کنگ (و در زبان عربی، «حبابوک») گفته می‌شود.

رطب مرحله قبل از رسیدگی کامل خرماست که رطوبت بیشتر و قند کمتری نسبت به خرمای کاملاً رسیده دارد.

میوه خرما جزو میوه‌ های سته می‌باشد. یعنی تمام قسمت بریکاری آن گوشتی و محتوی مواد غذایی است.

خرما از دورانِ باستان در رژیم غذایی انسان وجود داشته است و یکی از قدیمی‌ترین میوه‌های کشت شده توسط انسان بوده است.

درخت خرما در نواحی گرمسیری و نیمه‌گرمسیری، از جمله ایران پرورش می‌یابد.

با اینکه خاستگاه آن را میانرودان، عربستان و شمال آفریقا ذکر می‌کنند ولی بررسی‌های علمی، آن را به گونه‌ای به نام علمی P.H. Sivestris که در هندوستان می‌روید نسبت می‌دهند. باستان شناسان احداث نخلستان‌ها را به پنج هزار سال پیش نسبت داده‌اند زیرا نامی از آن بر لوحه‌های گلی ۵۰ سده پیش یافته‌اند.

در ایران درخت نخل از دوران باستان و پیش از هخامنشی کشت می‌شده است.

در ادبیات ساسانی از جمله در کتاب بندهشن از نخل یاد شده‌است.

منابع چینی از ایران (در زبان ایشان بوسی، تلفظ چینی پارسی) به عنوان سرزمین نخل  که در نزدشان به نام عناب پارسی و عناب هزارساله مشهور بوده، یاد کرده‌اند.

در پایان سده نهم میلادی، نخل  را از ایران به چین برده و در آنجا کشت کرده‌اند.

در میان کشورهای اروپایی اسپانیا پیشینه بیشتری در کشت خرما دارد.
از برگ و شاخه درخت نخل سبد و زیرانداز تهیه می‌کنند. از هسته آن نان و از میوه نخل شراب و عسل.

مردم صحرا هسته درخت خرما را آرد کرده و از آن نان می‌پزند یا در این هسته را بو داده و از آن به‌عنوان دمنوش هسته خرما (قهوه خرما) استفاده می‌کنند.

زیرا دم کرده آن بسیار مطبوع است و یا حتی این در را در آب برای چند روز خیس کرده و به‌عنوان غذای مقوی به شتر های خود می‌دهند.

خواص  و میزان کالری آن

هر خرما شامل حدود 20 کالری هستند و حاوی 2.8 میلی گرم کلسیم و 5 گرم کربوهیدرات میباشند.

میوه درخت نخل غنی از آنتی اکسیدان ها است، تانن ها مهمترین آنها است

این تانن ها از آسیب سلولی جلوگیری می کند و در برابر التهاب محافظت می کند.

در واقع، خوردن خرما با معده خالی کرم روده را می کشد.

خواص ، فواید و مزایای سلامتی خرما:

 

بسیاری از مزایای سلامتی خوردن خرما عبارتند از:تسکین یبوست، تنظیم سطح کلسترول، اختلالات روده، مشکلات قلبی، کم خونی واختلالات جنسی.

1. درمان اختلالات روده ای با خواص خرما:

فیبر خرما مطمئنا اثر مثبتی دارد. اما خرمای زیادی می تواند باکتری ها را در روده بزرگ و گاز ایجاد کنند ؛

مطالعات خاصی می گویند که خرماها حاوی نیکوتین هستند که به درمان اختلالات روده کمک می کند.

2. خواص خرما برای کمک به درمان کم خونی:

خرماها حاوی آهن هستند و مطمئنا باید به مبارزه با کم خونی کمک می کنند اما مطالعات زیادی وجود ندارد که از این واقعیت حمایت کند.

3. خواص خرما برای افزایش سلامت جنسی:

قبلا دیدیم که خرما می تواند باروری مردانه را افزایش دهد.

چند مطالعه می گوید که خرما غنی از آمینو اسیدها است که باعث افزایش استقامت جنسی می شود.

4. تقویت رشد عضلات با خواص خرما:

این مربوط به کربوهیدرات ها است.

اگر شما به اندازه کافی از آنها دریافت نکنید، بدن شما ممکن است عضلات را به جای انرژی برای سوخت بسوزاند.

خرما، میوه ای با کیفیت بالا است و ممکن است در رشد عضله کمک کند.

5. خواص خرما برای کمک به کاهش چربی شکم:

فیبر خرما اعتباری دوباره است. این باعث می شود شما احساس سیری کنید و پرخوری را از بین ببرید.

همچنین، از آنجایی که آنها شیرین هستند، می توانید شیرینی خود را با یک انتخاب سالمتر، جایگزین کنید.

حالا شما چیزهای زیادی درباره خرما می دانید.

• اما بهترین راه برای خوردن خرما چیست؟
• چگونه آنها را در رژیم خود قرار دهید؟
• بهترین روش برای خوردن خرما چیست؟

ما هیچ راه خاصی برای خوردن خرما نداریم اما گزینه های بزرگ زیادی را داریم.

شما می توانید آنها را به عنوان یک میان وعده بخورید ،

چه ساده و چه اینکه هسته اش را با مغزها عوض کنید.

همچنین می توانید  با غلات صبحانه خود ترکیب کنید و خرما را با ماهی تن یا سالاد مرغ و سایر سبزیجات بخورید.

شما می توانید خرما را تکه کنید و به همراه ماست وانیلی یخ زده بخورید

همچنین می توانید خرماهای خشک شده را خیس کنید تا آبرسانی شوند و سپس آنها را بخورید.

می توانید از عسل و شربت هم استفاده کنید که دارای ویژگی های ضد باکتریایی است که به عنوان مطالعات خاص، موثرتر از عسل است.

اشارات قرآنی

نام قرآنی خرما،  نخل و نخیل است؛

در ۲۰ جای قرآن کریم نام نخل آورده شده که عبارت از:

بقره/ ۲۶۶، انعام / ۹۹ و ۱۴۱، رعد / ۴، نحل / ۱۱ و ۶۷ ، اسراء / ۹۱، کهف / ۳۲، مریم /

۲۳ و ۲۵، طه / ۷۱، مؤمنون / ۱۹، شعراء / ۱۴۸، یس / ۳۴، ق / ۱۰، قمر / ۱۰، رحمن / ۱۱ و ۶۸ ، حاقّه / ۷، عبس / ۲۹. (۱۱ )
در هشت آیه نام نخل به تنهایی ذکر شده و در دوازده آیه دیگر در جمع میوه‌هایی دیگر مانند زیتون، انار و انگور دیده می‌شود.

به جز کلمه نخل نام نوعی خاص از درخت خرما به نام «لینه» در سوره حشر آیه ۵ آمده است.

در دو آیه ۵۳ و ۱۲۴ سوره نساء کلمه «نقیر» آمده که به معنای نقطه سیاه یا گودی بر پشت هسته خرما می باشد.

قطمیر کلمة دیگری است که در قرآن در سوره فاطر آیه ۱۳ آمده است که به‌معنای چیزی بی‌اهمیت است

هر چند در لغت به‌معنای پوست نازک بین خرما و هسته آن می باشد.

کلمة «نوی» در سوره انعام آیه ۹۵ را بعضی هسته خرما معنا کرده‌اند و البته بعضی آن‌را هسته هر نوع میوه‌ای می‌دانند.

همچنین کلمه «عرجون» به‌معنی چوب هلالی شکل خوشه خرماست که خشکیده و به شکل داس برآمده، است

که در سوره یس آیه ۳۹ هلال ماه به آن تشبیه شده است.

کلمات «حبل» و «دُسُر» را که در سوره لهب آیه ۵ و قمر آیه ۱۳ به ترتیب آمده است، لیف خرما معنی کرده‌اند.

خرما در روایات

در روایتی آمده است جبرئیل(ع) به حضور رسول خدا رسید در حالی‌که یک طبق خرما در حضور پیغمبر(ص) بود،

جبرئیل پرسید: این چیست؟ فرمود: برنی [نوعی خرما]

عرض کرد: ای محمد(ص) بخور آن‌را که غذا را هضم می‌کند، خستگی را از بین می‌برد، درد را بیرون می‌نماید و در آن مرضی نیست و در هر خرما یک حسنه ثواب است.

(۳. نورانی، مصطفی، دورنمایی از طب اسلامی گیاهان دارویی، ص ۱۲۰ و محاسن، ج ۲، ص ۵۳۵).

در کتاب بحارالانوار، جلد۶۶ از امیرالمؤمنین(ع) نقل شده که فرمود: «خرما بخورید زیرا خرما بر هر درد شفاست»

و نیز پیغمبر اسلام(ص) فرمود: «خرما را ناشتا بخور که کرم را می‌کشد».
در کتاب مجمع البیان، ج ۳، ص ۵۱۱ از امام باقر(ع) نقل شده که

فرمود: «زن‌ها در هیچ چیز مثل خرما شفا نمی‌طلبند؛ چون خدا به مریم در موقع نفاسش خرما داد».
ابن‌عقبه گوید: امام صادق(ع) فرمود: زن های خود را در حال نفاس خرمای برنی بدهید تا آن‌که فرزندانتان حلیم باشند.

و در روایتی آمده که حلوای رسول خدا(ص) خرما بود. ( محاسن، ج ۲، ص ۵۳۱ .)

پیامبر خدا (ص) فرمود: برشما باد برنی (نوعی خرما)، چرا که خستگی را می‌برد،

در برابر سوز سرما گرمی می‎دهد در برابر گرسنگی سیر می‌کند و درآن هفتاد و دو باب شفا است

و نیز فرمود: «به زنان خود در دوره نزدیک زایمان خرما بدهید؛

زیرا صورت کودک وی بردبار و پاک خواهد شد و خوراک مریم(س)، هنگامی‌که عیسی را به دنیا آورد، همین بود

در حالی‌که اگر خدا غذایی بهتر از خرما برای او سراغ داشت همان را به وی می‌خوراند»

و امام علی(ع)  فرمود: «زن باردار هیچ خوراکی نمی‌خورد و هیچ دارویی به‌کار نمی‌گیرد که برتر از خرمای تازه باشد».
کسانی‌که بیماری قند دارند باید کمتر از این میوه استفاده کنند.

لازم به ذکر است با تمام مزایای یاد شده، زیاده‌روی در مصرف میوه درخت نخل برای کبد و طحال خوب نبوده و در ضمن فشار خون را بالا برده و همچنین باعث چاقی نیز می‌شود.